Filografi ahşap bir zemin üzerine çakılmış çiviler arasından teller geçirilerek belli örgü teknikleri kullanılarak çeşitli desenler meydan getirilmesi sanatıdır. Bu sanat Orta Doğu'da doğmuş batıya ve uzak doğuya yayılmıştır.
Ülkemizde pek tanımayan bu sanat, zorluğu, sabır gerektirmesi nedeni ile az uygulanmakta olup bütün dünyada unutulmak üzeredir. Günümüzde bu sanatın ustalarından biri olan Saim Devrilmez bu sanatın ruh dinlendirici olması ve olumlu psikolojik etkilerinden dolayı Amerika'da evlerde de verildiğini söylüyor.
TEK'den emekli bir elektrikçi olan Saim Devrilmez bu sanata hobi olarak başladığını ve kendi kendine öğrendiğini söylüyor. Bu sanatın ölmemesi için 2 aylık dönemlerle kurs veriyor. Eserlerinde çivi ve m e t a l teller kullanıyor. Daha çok bu sanatı hat sanatına uyguluyor. Başka bir Filografi sanatçısı Aliye bu sanatı bazı motifler, çizgi film karakterleri ve manzara gibi konularda uyguluyor.
Nasıl Yapılıyor?
Filografi sanatçısı önce kafasında bazı motifler tasarlıyor. Daha sonra bu motifleri oluşturmak için tahta panolar üzerine bildiğimiz çivilerini belli bir düzene göre çakıyor. Bu çiviler boyanıp verniklendikten sonra, çivilerin arasından çeşitli renklerde iplikler sıkıca geçirilerek önceden tasarlanmış motifler ortaya çıkarılıyor. Ancak bu iplik geçirme de bir ustalık gerektiriyor. Öyle rasgele bütün çivilerden aynı şekilde iplikleri geçirirseniz hiçbir şey elde edemiyorsunuz. Ayrıca bu ipliklerin hem sağlam hem kolay temizlenebilir olması ve hem de temizleme esnasında renklerinin solmaması gerekiyor.
Gerek tahta panonun ve gerekse kullanılacak ipliklerin rengi önceden sanatçı tarafından tasarlanıyor. Seçilen renklerin hem birbirine uyumlu olması hem de motifi ortaya çıkaracak şekilde olması gerekiyor. Yani ne renkler birbiri arasında boğulacak ne de çok fazla zıt renkler kullanılarak insan gözü rahatsız edilecek. Burada bütün iş sanatçının yaratıcı yeteneğine ve ustalığına kalıyor.
[COLOR="Red"]Çivi ve tel… [/COLOR]İkisinin maharetli ellerde şekillendiği bir el sanatı; filografi…
Çivilerin arasından tellerin geçirilmesi ile objelere estetik görününüm kazandırılması işlemi olarak tanımlanan filografide, belli örgü teknikleri kullanılarak hat yazıları, simetrik desenler, amblemler, çiçekler ve çizgi film karakterleri panolar haline getirilebiliyor.Yeteri kadar uygulanmadığı için giderek yok olan bir sanattır.
Nasıl Yapılıyor?
Filografi sanatçısı önce kafasında bazı motifler tasarlıyor. Daha sonra bu motifleri oluşturmak için tahta panolar üzerine bildiğimiz çivilerini belli bir düzene göre çakıyor. Bu çiviler boyanıp verniklendikten sonra
çivilerin arasından çeşitli renklerde iplikler sıkıca geçirilerek önceden tasarlanmış motifler ortaya çıkarılıyor. Ancak bu iplik geçirme de bir ustalık gerektiriyor. Öyle rasgele bütün çivilerden aynı şekilde iplikleri geçirirseniz hiçbir şey elde edemiyorsunuz. Ayrıca bu ipliklerin hem sağlam hem kolay temizlenebilir olması ve hem de temizleme esnasında renklerinin solmaması gerekiyor. Gerek tahta panonun ve gerekse kullanılacak ipliklerin rengi önceden sanatçı tarafından tasarlanıyor. Seçilen renklerin hem birbirine uyumlu olması hem de motifi ortaya çıkaracak şekilde olması gerekiyor. Yani ne renkler birbiri arasında boğulacak ne de çok fazla zıt renkler kullanılarak insan gözü rahatsız edilecek. Burada bütün iş sanatçının yaratıcı yeteneğine ve ustalığına kalıyor.
Ne İşe Yarıyor?
Panolar evlerde
işyerlerinde dekoratif amaçlarla kullanılıyor. Para ile de satılıyor ama bu işin hareket noktası hobi olması. O kadar titiz çalışmak gerekiyor ki verilen emek göz önüne alınırsa maddi kazanç içen yapılamayacak bir sanat. Konya ve Anadolu'da Filografi
(Çiviyle Telin Aşkı)
Fahri ÖZPARLAK
Çivi ve tel... İsimleri soğuk ancak ikisinin maharetli ellerde şekillenen ve adı sanat olan evliliğinden doğan
hayret verici güzellikteki çocuk; filografi... 38 yıllık can yoldaşı Saim Devrilmez feryat ediyor: "Varlığını bilen yok filografi ölüyor..." Çivilerin arasından tellerin geçirilmesi ile objelere estetik görününüm kazandırılması
işlemi olarak tanımlanan filografide
belli örgü teknikleri kullanılarak hat yazıları simetrik desenleramblemler çiçekler ve çizgi film karakterleri panolar haline getirilebiliyor. Çıkış yeri Ortadoğu olarak bilinen sanat tüm dünyada yapılıyor. Ancak Türkiye'de bazı okullardaki dersler ile hapishanelerdeki ufak çaplı çalışmalar dışında ne bir eğitim ne de bir üretim alanı var. 38 yıldır filografi ile uğraşan Saim Devrilmez bu alanda Türkiye'de sergi açmış ilk ve tek isim. Son 5 yıldır da hat yazılarını panolarına taşıyor. Şimdi onun yetiştirdiği sanatçılar yavaş yavaş sergiler açıyor. Ülkemizde Filografi Eğitimi Verilmiyor
TEK'ten emekli bir elektrikçi olan Saim Devrilmez
bu sanata hobi olarak başlamış ve konu hakkında hiçbir eğitim almamış. "Zaten ülkemizde bu alanda eğitim veren bir yer yok yıllarca kendi kendimi geliştirdim ilk yaptığım eser bir İngiliz katalogunda gördüğüm kraliçe Elizabeth'in tacıydı". diyor. 150 yıllık Üsküdarlı olduklarını ifade eden Saim Devrilmez ilk sergisini de burada açmış zaten. Ayrıca İstanbul dışında Antalya ve Bursa' da da sergi çalışmaları olmuş. Emekten Başka Masrafı Yok Şu anda evinin bir odasında
25 bin çivilik Yusuf Suresi 101. ayeti üzerinde çalışan Devrilmez 4 aydır bu çalışma ile ilgileniyor. Ve bu çalışmanın bitmesi için en az 2 ay daha olduğunu söylüyor. "Malzemesihiçbir sanat dalının olmadığı kadar ucuz ancak işçiliği korkunç sabır gerektiriyor. Günde 2-3 saatten fazla çalışmak mümkün değil. Kısacası emekten başka masrafı yok bu işin" diye konuşan Devrilmez'efilografi için gerekli malzemeleri soruyoruz. Sunta bez tel ya da naylon ip ucu kıvrılmış tığ çivi diye sıralıyor. Nasıl yapıldığını gösterdiğinde ise hayretler içinde kalıyoruz. istenilen model fotokopi ile büyütüldükten sonra kadife ya da deri olarak seçilen yüzeye konuyor ve çiviler çakılıyor çiviler paslanmaması için yaldızlanıyor. Ardından altta kalan model kağıdı iğne ile temizleniyor. Teller önce dolgu sonra istenilen şekilde çivilerin arasından geçiriliyor. Ve öyle bir ahenk yakalıyor ki ortaya çıkan sonuca inanamıyorsunuz. Peki bu sanatla neler taşınabilir panolara diye soruyoruz cevabı kısa oluyor: "Siluet hariç her şey." Filografi Bir Tanınsa...
Yaptığı eserlerin çoğunu hediye ettiğini anlatan sanatçı
zihnindeki filografi ile ilgili projelerinden şöyle bahsediyor: "Fakir muhitlerde iş alanı olmayan insanlara bu sanatı öğreterek üretime geçmelerini sağlayabiliriz. Deprem bölgeleri için de aynı şeyi düşündüm. Hem ruh dinlendirici etkisi var hem de bol kazanç sağlanabilir ama ön ayak olan kimse yok çünkü kimse filografiyi tanımıyor. Bu sanat turistlerin çok ilgisini çekiyor. İhracata da girilebilir ki Japonya bu işi yapıyor." Öğrencilerinden de sattığı panolarla sakatlara tekerlekli iskemle alan ve eğitime destek sağlayanların olduğunu ifade eden Devrilmez asla sipariş üzerine çalışma yapmıyor. Bunun bir gönül işi olduğunu söylüyor. Devrilmez'in ideali son 5 yıldır panolarına taşıdığı hat yazısıyla Yunus gibi büyük ustaların sözlerini Türkçe olarak bu sanatla buluşturmak... Yabancılar Daha İlgili
"Bu sanat benimle mezara gitmesin diye 2 yıl önce insanlarla paylaşmaya başladım." diyen Devrilmez
şu anda Üsküdar Kültür Merkezi'nde 2 aylık periyotlar halinde düzenlenen filografi dersleri veriyor. Yurtdışından da öğrencileri olduğunu ve hala görüştüklerini söyleyen sanatçı yabancıların bu konuya daha ilgili olduklarını bir Rus öğrencisinin bir haftada filografi sanatını öğrendiğine dikkat çekiyor. ABD'de psikolojik tedavi sağladığı için evlere verildiğini söyleyen Devrilmez filografinin ruh dinlendirici etkisini de ortaya koyuyor. "Malzemesi hiçbir sanat dalının olmadığı kadar ucuz ancak işçiliği korkunç sabır gerektiriyor. Günde 2-3 saatten fazla çalışmak mümkün değil. Kısacası emekten başka masrafı yok bu işin."
KAYNAKÇA : http://www.gorselsanatlar.org/geleneksel-el-sanatlari/filografi-nedir/%C3%BC
AD : OKAN SOYAD : KIRMİZİTAŞ SINIF/NO : 10A /186
